Justitieel Team Amsta bestaat 5 jaar: "Het komt maar zelden voor dat iemand weer ‘naar binnen’ moet”

Quint legt uit: “Bij JUST ondersteunen we mensen met alle dingen die in een mensenleven kunnen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan huisvesting, financiën, werk en dagbesteding, maar ook aan problemen met huiselijke relaties, verslaving, seksualiteit en sociaal-emotioneel-functioneren.”

Mohamed vult aan: “Onze ondersteuning is vaak heel praktisch: we helpen bijvoorbeeld met het aanvragen van een uitkering. En als mensen het spannend vinden, gaan we mee naar een sollicitatiegesprek, doktersafspraak of naar de rechtbank. Daarnaast bieden we natuurlijk vooral een luisterend oor. Als ervaringsdeskundige kan ik daarbij mijn eigen ervaringen delen. Hoe ben ik uit het criminele circuit gekomen? Vanuit die ervaring herken en begrijp ik goed wat mensen doormaken.”

Alle ruimte om mensen te ondersteunen

Dat JUST uniek in Nederland is, durven de specialistisch begeleiders wel te stellen. Quint: “Ons team werkt uitsluitend voor cliënten die justitie en reclassering naar ons doorverwijzen. Voordeel hiervan is dat we een ruim aantal uren hebben om de mensen te helpen. Er zijn elders ook ambulante teams, maar die moeten daarnaast ook cliënten vanuit de gemeente ondersteunen. Die hebben vaak minder tijd per persoon beschikbaar.” 

Volgens de specialistisch begeleiders is het prettig samenwerken met justitie en reclassering. Linda: “Behalve voldoende tijd bieden ze ons heel veel ruimte voor de eigen invulling van ons werk. We mogen echt out-of-the-box denken: wat hebben eerdere hulpverleners al gedaan en wat kan ik nou echt anders doen? Natuurlijk hebben we evaluatiemomenten met de ketenpartners, maar zij zien ook dat we met die vrijheid heel veel moois weten te bereiken.”

Van weerstand naar vertrouwen

In hun werk is de eerste stap vooral om vertrouwen op te bouwen. Quint: “Mensen moeten het gevoel hebben dat wij er voor ze zijn en dat ze bij ons terechtkunnen als ze iets niet snappen of ergens niet uitkomen.” Dat vertrouwen ontstaat overigens niet zomaar, weet Linda: “We starten eigenlijk altijd met weerstand. Vaak zitten cliënten niet te wachten op hulpverlening. Die denken: ‘Daar heb je hulpverlener nummer-zoveel. Denk maar niet dat ik jou ga vertellen over mijn verleden of mijn delicten.’”

“Ik probeer dan altijd te levelen, want zonder verbinding geen goede zorg. Zo van: ‘Het interesseert me helemaal niks wat je gedaan hebt. Het gaat mij om nu, om jou en de afspraken. Ik ben niet van de politie en reclassering, ik kan de afspraken niet leuker maken, maar ik kan wel samen met jou kijken hoe we het makkelijker kunnen maken.’ Ik meen het oprecht als ik zeg dat ik zonder oordeel naar mensen wil luisteren.”

Mohamed knikt: “Het draait echt om het contact van mens tot mens. Mensen moeten weten dat ik naast ze sta. Daarom zit ik tijdens gesprekken het liefst letterlijk naast ze in plaats tegenover.”

Succesverhalen

De specialistisch begeleiders van JUST houden van uitdagingen en creatieve oplossingen. Linda: “Laatst had ik een cliënt die telkens zijn taakstraf niet afmaakte. Diegene had al heel veel hulpverleners gezien. Op zo’n moment probeer ik de vertaalslag te maken. Wat vindt justitie belangrijk? En hoe kunnen we het zo regelen dat de cliënt er wél aan kan voldoen? De cliënt zelf wilde zo snel mogelijk van de taakstraf af, maar uit eerdere ervaringen bleek dat niet haalbaar. Samen met de reclassering hebben we toen afgesproken dat hij wat stapjes terug mocht zetten als het even niet ging. En dat werkte.”

Behalve creativiteit is ook inlevingsvermogen een belangrijke eigenschap van JUST specialistisch begeleiders. Mohamed: “Ik heb een periode iemand begeleid die had gezeten voor zware delicten. Hij had PTSS en maakte heel veel herbelevingen door. Hij gaf aan dat hij zijn leven echt wilde switchen. Op dat moment ben ik naast hem gaan staan en heb ik gedeeld hoe ik mijn leven telkens een niveau hoger had getild. Dat heeft hem geïnspireerd. Hij ging weer studeren en ging richting de opleiding zorg.”

Thuiskomen met een goed gevoel

Mohamed, Quint en Linda voelen zich als een vis in het water in hun functie. Quint: “Eigenlijk ben ik van huis uit forensisch psycholoog. Toch werk ik nu als specialistisch begeleider, omdat ik het gevoel heb dat ik hier veel meer kan doen. Ik zit niet in een kliniek, maar ben echt in de stad onderweg om mensen te helpen. Ik spreek ze op die plekken waar zij dat fijn vinden. Thuis, bij mij op kantoor, soms op een openbare plek, laatst nog in een coffeeshop – overal.”

“Toegegeven, het is niet altijd makkelijk werk. Je moet wel sterk in je schoenen staan en je niet snel laten afschrikken door bepaald gedrag of verhalen. Tegelijkertijd maak je ook veel bijzondere situaties mee. Saai is het nooit. Soms heb je zware dagen, maar meestal kom ik thuis met een gevoel dat ik iets gedaan hebt, waar mensen wat aan hebben.” 

Op en top gedreven

Ook Linda is in haar nopjes met haar werk. “Het geeft mij veel energie om er te zijn voor mensen die om wat voor reden dan ook zijn vastgelopen. Het kan iedereen overkomen. Iedereen heeft een verhaal, ook mijn cliënten. Niks is mooier dan dat je mensen kunt ondersteunen om hun kracht en vertrouwen weer terug te winnen. Niks is mooier dan dat mensen het leven weer zien zitten.”

Mohamed kan dat alleen maar onderschrijven: “Als zoon van gescheiden ouders zag ik hoe moeilijk het was voor mijn alleenstaande moeder om mee te draaien in de maatschappij. Ook in de wijk waar ik woonde, zag ik dat er veel ondersteuning nodig was. Juist die achtergrond heeft me de drijfveer gegeven om mensen te willen helpen. Om ze te laten zien dat er wél mensen zijn die om je geven en het beste met je voorhebben.”

Een fijn team

Dat Linda, Mohamed en Quint het naar de zin hebben bij JUST, ligt volgens hen ook aan de collega’s: Quint: “Je werkt zelfstandig, maar kunt altijd terugvallen op je team. Hoe verschillend we ook zijn, we luisteren en zijn er voor elkaar – of je nu met nare dingen thuiskomt of met leuke verhalen. Wat ook fijn is: we krijgen veel vertrouwen vanuit het Amsta-management. Dat is fijn werken.”

Teken van dank

Zo af en toe horen de specialistisch begeleiders ook terug van cliënten wat ze hebben bereikt. Linda: “Bij de cliënt waar ik eerst met gigantisch veel weerstand binnenkwam, stond opeens een afscheidscadeautje voor me klaar. Naast de trots van de cliënt voelde ik wel een beetje de trieste stemming van het afscheid. Nog mooier is het dat cliënten na beëindiging van de zorg zo nu en dan een update sturen. Vol trots vertellen ze dan hoe stabiel hun leven nog steeds is. Daar doe ik het voor!”

Quint: “Vorige week belde een oud-cliënt me onverwacht. Met zijn ernstige verslaving en heel veel dealers om hem heen was Amsterdam niet de beste plek voor hem om te zijn. Toen hebben we voor hem een mooie begeleide woonvorm gevonden ver buiten de stad. Hij vertelde me dat het goed met hem ging en dat hij toch zijn plekje had gevonden. Zoiets raakt je wel.”

Nooit meer ‘naar binnen’

De begeleiding vanuit JUST duurt gemiddeld twee jaar. Quint: “Soms kan iemand met minder intensieve zorg toe, omdat hij veel meer op eigen benen staat. Een andere keer is er nog wel intensieve ondersteuning nodig. Daar zoeken we dan samen met de cliënt naar.” Of het altijd lukt om iemand op het rechte pad te houden? “Meestal wel. Het komt maar zelden voor dat iemand weer ‘naar binnen’ moet.”

Meer info over weten over Just? www.amsta.nl/just