Verhalen van Amstadammers
Wonen op Amsta's LHBTQIA+ afdeling Rozeneiland: "Ik mag hier zijn wie ik ben"
In een verpleeghuis opeens terug de kast in. Daar moet je toch niet aan denken? Helaas blijkt uit onderzoek dat homoseksualiteit bij sommige ouderen nog steeds taboe is, en dat een deel van de roze ouderen bang is voor afwijzing en uitsluiting in een verpleeghuis. Reden voor Amsta om in 2016 Rozeneiland op te richten: een afdeling waar oudere LHBTQIA+ ’ers gewoon zichzelf kunnen zijn. Hoe is het om te wonen op deze bijzondere afdeling?
Zijn wie je bent
Met haar kleurrijke kleding en paarse lok die haar zilvergrijze korte kapsel siert, is Yoa Argelo is een vrolijke verschijning. Ze verhuisde naar Rozeneiland vanwege haar ziekte Parkinson en woont er nu drie maanden. Eigenlijk voelde ze zich meteen op haar plek: “Laten we zeggen dat ik geen alledaags figuur ben, maar gelukkig kijken ze hier nergens van op. Of het nu gaat om je geaardheid of hoe je eruit ziet: iedereen is hier erg ruimdenkend en je mag gewoon zijn wie je bent.”
Openlijk lesbisch in Amsterdam-Noord
Yoa (74) is geboren en getogen Amsterdamse. Ze groeide op in West en had jarenlang ‘De Kameleon’ een winkel aan de Papaverweg in Amsterdam Noord. Yoa: “We verkochten alles wat los en vast zat: van matrassen en beddengoed tot kerstversiering in de winter en oranjespullen rond EK’s en WK’s.” Yoa runde de winkel met haar toenmalige vriendin. ‘Kopen bij de meiden van Noord, en zegt het voort’, stond er op de luifel. “We waren echt een begrip in Noord, iedereen kwam bij ons, maar als openlijk lesbisch stel kregen we soms best wat te verduren. Noordelingen zijn niet altijd even tolerant en oordelen snel. Zelfs vaste klanten noemden ons neerbuigend ‘die potten’ en sommige vrouwelijke klanten konden af en toe hysterisch reageren als je te dicht bij kwam. Ook is m’n auto een keer beklad. Nee, dan hebben jongere mensen van nu het een stuk makkelijker denk ik.”
Pesten
Toch is ook vandaag de dag ‘gewoon zijn wie je bent’ nog niet overal even vanzelfsprekend. Dat merkte Yoa bijvoorbeeld op de revalidatieafdeling van een andere zorginstelling waar ze hiervoor verbleef. “Wanneer ik aardig deed tegen een andere vrouw werden daar meteen grapjes over gemaakt. Heel pesterig. Zo van: ‘die pot zal wel iets van je willen’. Niet fijn, zeker omdat je toch al door een moeilijk proces van ziekte gaat. Ik was in die tijd dan ook behoorlijk depressief. Op Rozeneiland voel ik me wel geaccepteerd en kreeg ik ruimte voor de rest van m’n proces. Zo doe ik nu klanktherapie bij mijn persoonlijk begeleider. De trillingen die daarbij vrijkomen zorgen voor ontspanning, waardoor ik soms zelfs mijn rollator niet nodig heb.”
Taboe doorbreken
“Eigenlijk is het gek dat een afdeling als Rozeneiland in deze tijd nog nodig is”, zegt medewerker welzijn Marieke Goedkoop. “We proberen dan ook het taboe te doorbreken en werken actief aan meer LHBTQIA+- acceptatie onder ouderen. Zo nodigen we geregeld bewoners van andere afdelingen uit om mee te doen aan activiteiten. Aanvankelijk soms met wat terughoudendheid, maar meestal ontdekt men al snel dat het hier gewoon heel leuk is. En we zien ook dat bewoners daarna uit zichzelf gezellig komen buurten.”
Eigenlijk is het gek dat een afdeling als Rozeneiland in deze tijd nog nodig is
Roze activiteiten
Het aanbod van de activiteiten op Rozeneiland wordt afgestemd op de bewoners. Denk aan optredens van drag queens en roze middagen of uitjes. Daarnaast zijn er praatgroepen over verschillende thema’s en wordt ook contact gezocht met roze ouderen van andere zorginstellingen. Marieke: “Amstelring heeft bijvoorbeeld een LHBTQIA+-groep waar we samen dingen mee organiseren. Dat contact met de eigen leeftijdsgroep is belangrijk en maakt de wereld van onze bewoners weer groter.”
Pride Week bij Amsta
De weken van Amsterdam Pride staan op Rozeneiland uiteraard bol van de leuke activiteiten. Drag queen Victoria False trapt af, met de spetterende show ‘Roze Vlinders’. Verder zijn er o.a. een beauty dag, een roze bingo, een gezellige BBQ en gaan begeleiders op stap met een aantal bewoners die dat willen en kunnen. En Yoa? “Het liefst zou ik gaan dansen, net als vroeger. Ik ging graag uit, altijd gekleed in een smetteloos wit pak en flink wat flappen in m’n zak om leuke vrouwen te imponeren.” Lachend: “Ik was echt een beetje een mannetje hoor. Maar die wilde tijd is wel voorbij, ik heb nu eenmaal beperkingen en zal die moeten accepteren. Ik zie het al gebeuren dat ik mijn rollator ergens in een hoek gooi en die dan vervolgens weer vergeet. Nee, ik ga er zeker op uit, samen met mijn persoonlijk begeleider. Gewoon voor een drankje in een café, dat is altijd gezellig.”
Tip: Vanaf vrijdag 30 juli is op de Westermarkt bij het Homomonument een mooie buitententoonstelling te zien. Met portretten en levensverhalen van oudere LHBTQIA+ -ers. Meer info vind je hier.