Aflevering 3: de regenten kijken toe

Hoor eens hoe het begon: het dr. Sarphatihuis

Wie zijn toch die mensen op de schilderijen in het Dr. Sarphatihuis, die ons vanuit de hoogte – statig, deftig, en met een blik vol plichtsbesef – aankijken? In deze aflevering vertelt Norbert Middelkoop, senior conservator van het Amsterdam Museum, over de regenten en regentessen van het Dr. Sarphatihuis. Dat toen nog het Nieuwe Werkhuis heette. Wat deden deze mensen en waarom lieten ze zich portretteren?

Beluister 'm hier:

Hieronder kun je ook beeldmateriaal bekijken.

De schilderijen die in het dr. Sarphatihuis hangen

Download

De regenten van het Spin- en Nieuwe Werkhuis

Zwart-wit foto van het schilderij dat gemaakt is door de schilder Arnold Boonen in 1725.
Op het schilderij staan Daniël de Nijs, Floris Elias, Eduard Boddens, Godart Cappel en Isaac Namingh. Bron: Amsterdam museum

Download

De regentessen van het Spin- en Nieuwe Werkhuis

Zwart-wit foto van het schilderij dat gemaakt is door de schilder Arnold Boonen in 1728.
Op het schilderij zie je Aletta Maria van Streyen, Catherina Clara Geelvinck, Machtelina Christina Lestevenon, Geertruid van der Lyn en Catrina Rijkers. Bron: Amsterdam museum

Download

De regenten van het Spin- en Nieuwe Werkhuis

Zwart-wit foto van het schilderij dat gemaakt is door Jan Maurits Quinkhard in 1741.
Op het schilderij staan Carel Johannes Boelensz, Henrick van den Bosch, Egbert van Buren, Arnoldus Commelin, Kuysten van Hoesen en Jan Gerard Hellendoorn. Bron: Amsterdam museum

Download

Huidige situatie vergaderkamer

Het schilderij van Jan Maurits Quinkhard zoals het nu in het dr. Sarphatihuis hangt. Tijdens de vergaderingen kijken de regenten je vanuit de hoogte aan.

De lijsten met namen van regenten en regentessen

Download

Lijst met regentessen

Zwart-wit foto van de namenlijst van regentessen van het Spin- en Werkhuis, gemaakt tussen 1725 – 1775.
De maker is onbekend. De omlijsting is gemaakt in rococostijl. Bron: Amsterdam museum

Download

Namenlijst met regenten

Zwart-wit foto van één van de namenlijsten van de regenten. Gemaakt door Nicolaas van Frankendaal.
Datum ergens tussen 1700 – 1799. Bron: Amsterdam museum

Download

De gang waar alle lijsten hangen

Vanaf rechts gezien. De laatste schilderijen gaan meer richting het heden.

Waar de regenten en regentessen werkten

Download

De trap voor de regenten en regentessen bij binnenkomst

De bekende bruine trap die naar de zalen boven leidt, waar de regenten en regentessen werkten en nieuwe bewoners hun straf te horen kregen.
Deze foto is gemaakt rond 1900, maar hier zie je nog de situatie die meer op die van de originele lijkt. Bron: Stadsarchief Amsterdam

Download

De brug over de muur

Vroeger liep er door het gebouw een dikke muur, over deze muur kon je lopen. De muur verbond de werkplekken van de regentessen en regenten met die van de binnenmoeder en -vader. Via deze brug kon er goed overzicht gehouden worden over de bewoners. Bron: Stadsarchief Amsterdam

Download

De regentessen bij de trap

Het schilderij met de regentessen hangt al heel lang bij de trap van het nieuwe werkhuis (nu het dr. Sarphatihuis). Deze foto is gemaakt rond 1900. Links van de trap zie je ook de ingang naar de brug over de muur. Bron: Stadsarchief Amsterdam

Download

Huidige situatie portret regentessen

De regentessen hangen dus nog op dezelfde plek, maar de deur links richting de oude brug is vervangen door een raam.

Het vierde schilderij

Download

Foto van schilderij Quinkhard

Vroeger hing er bij de trap nog een schilderij met regenten, deze was gemaakt door Jan Maurits Quinkhard.
Het schilderij is nu opgeborgen in het depot van het Amsterdam museum.
Deze foto vonden we in een fotoboeken uit het tasje van aflevering 1.

Terug naar de hoofdpagina van de podcast?

Klik hier!