Amsta’s regionaal expertisecentrum dementie met probleemgedrag officieel van start: “Achter dat hele moeilijke gedrag zit vaak een ontzettend mooi mens”
Schreeuwen, schelden, krabben, alsmaar vragen stellen… Soms laten mensen met dementie gedrag zien waarop zorgmedewerkers geen antwoord weten. Speciaal daarvoor heeft Amsta al jaren een afdeling die gedragsproblemen bij dementie behandelt. Sinds 1 januari is de afdeling officieel een regionaal expertisecentrum Dementie met zeer ernstig probleemgedrag (D-ZEP). Hierdoor is de kennis nu breed toegankelijk – niet alleen voor medewerkers op Amsta-locaties maar ook voor zorgorganisaties in de regio.
Consultatie in de regio
Amsta’s expertisecentrum is er voor de hele regio die loopt van Amsterdam onder het IJ tot en met Flevoland en Het Gooi. GZ-psycholoog Caroline Perin legt uit: “Belangrijk onderdeel van onze dienstverlening is de ondersteuning op locatie. Met ons consultatieteam gaan we langs op zorglocaties en geven we advies. Samen met een specialist ouderengeneeskunde en verpleegkundige kijken we naar de mens in al z’n facetten.”
“Hoe zit iemands persoonlijkheid in elkaar? Wat zijn iemands gewoonten? Zijn er lichamelijke klachten? Hoe gaat iemand om met prikkels? Hoe maakt iemand contact en hoe is het contact met naasten? Op basis hiervan maken we een gedragshypothese: welke factoren spelen een mogelijke rol bij het ontstaan van het probleemgedrag? Samen met het behandelteam bekijken we wat ze kunnen doen. Idee is om mensen zoveel mogelijk op hun eigen woonplek te helpen en om overplaatsing te voorkomen. Liever consultatie dan opname.”
Liever consultatie dan opname
Tijdelijke opname
Soms leidt een consult van het team niet tot verandering. Dan kunnen cliënten op de opnameafdeling van het expertisecentrum in het Dr. Sarphatihuis terecht: “Tijdens deze opname observeren we vooral: we brengen we het probleemgedrag in kaart, onderzoeken de oorzaak en gaan op zoek naar de best passende behandeling.”
“Als de oude omgeving niet meer past bij de cliënt, zoeken we een plekje waar iemand wél thuishoort. De opname is vaak van korte duur. Alleen als het probleemgedrag te heftig is, blijven mensen langer bij ons op een apart gedeelte van de afdeling.”

Wij zien mensen niet als agressief of problematisch, maar voor wat er echt aan de hand is.
Bevlogen specialisten
Binnen het expertisecentrum staat een multidisciplinair zorg- en behandelteam klaar. Tot het team behoren verpleegkundigen, verzorgenden, helpenden, medewerkers welzijn, activiteitenbegeleiders, een muziekagoog, specialist ouderengeneeskunde, GZ-psycholoog, fysiotherapeut en ergotherapeut. Allemaal bevlogen specialisten met veel ervaring op het gebied van dementie en probleemgedrag.
Let Rotman: “Als activiteitenbegeleider kijk ik bijvoorbeeld waaraan iemand nog plezier beleeft. Wat is een zinvolle dagbesteding voor iemand? Daarbij gaat het niet alleen maar om leuke dingen doen. Soms is het alleen contact maken of iemand in een situatie brengen waarin diegene zich rustiger voelt. Even apart zitten en alleen naar de eigen muziek luisteren doet soms al wonderen.”
Eigen regie
Ook verpleegkundige Natascha Montijn ziet mooie behandelresultaten binnen het expertisecentrum: “Onlangs hadden we hier iemand met psychotische klachten die op de eerste dag de hele huiskamer verbouwde. In zo’n situatie beginnen we wel met medicatie. Door observatie hebben we uiteindelijk een goed beeld gekregen van welke benadering bij die cliënt werkt.”
“Door echt rekening te houden met wat hij prettig vond, kreeg hij meer de eigen regie over zijn leven terug. Hierdoor werd hij veel rustiger. Inmiddels woont hij weer op een reguliere verpleegafdeling in een van de andere Amsta-huizen in Amsterdam. Hij is daar helemaal op zijn plek.”
Oog voor naasten
Het expertisecentrum is behalve een bron van kennis voor zorgprofessionals ook een verademing voor naasten, weet Caroline: “Voor familie en partner is het al moeilijk dat hun moeder of vrouw opeens iemand met zeer ernstig probleemgedrag is. En dan moet zij ook nog eens naar een speciale afdeling.”
“Eenmaal bij ons merken naasten dat wij die persoon niet zien als agressief, maar voor wat er echt aan de hand is. Zelfs al verbouw je de hele kamer, wij zullen je nooit als vervelend wegzetten. Wij kijken altijd naar de achterliggende oorzaken. Het is zo mooi om samen naar die lichtpuntjes en naar mogelijkheden te zoeken in plaats van alleen het probleem te zien.” Let onderstreept wat Caroline zegt. “Achter dat hele moeilijke gedrag zit vaak een ontzettend mooi mens. En om die mens te mogen ontmoeten, vind ik geweldig.”
Landelijke kennisbundeling en -uitwisseling
Na verschillende visitaties bleek Amsta afgelopen zomer klaar om als regionaal expertisecentrum D-ZEP van start te gaan. Het team is er trots op: “We maken nu deel uit van een landelijk kennisnetwerk waartoe ook alle andere regionale expertisecentra en twee doelgroep-expertisecentra behoren. Binnen dit netwerk wisselen we veel kennis met elkaar uit en vindt er scholing plaats. Daar vaart iedereen wel bij: cliënten, naasten en niet in de laatste plaats de zorgmedewerkers.”
